Sử dụng tinh dầu thiên nhiên cho mục đích liệu pháp mùi hương, đã nhận được sự quan tâm đáng kể nhờ tiềm năng cải thiện sức khỏe thể chất, tinh thần và cảm xúc. Bài viết này đi sâu vào việc các loại tinh dầu được sử dụng trong liệu pháp mùi hương, khám phá nguồn gốc, đặc tính và ứng dụng của chúng.
Giới thiệu tổng quan về tinh dầu
Tinh dầu là chất lỏng thơm dễ bay hơi được chiết xuất từ các bộ phận của thực vật, bao gồm hoa, rễ, vỏ cây, lá, hạt, vỏ, quả, gỗ hoặc toàn bộ cây. Chúng được chiết xuất bằng phương pháp chưng cất hơi nước hoặc thủy cất. Suốt chiều dài lịch sử, tinh dầu luôn được con người quan tâm. Mặc dù nhiều công dụng của chúng đã bị mai một theo thời gian, nhưng nhìn chung, người ta tin rằng con người đã chiết xuất tinh dầu từ thực vật có mùi thơm từ thuở sơ khai của nhân loại.
Ứng dụng của tinh dầu rất đa dạng, không chỉ dùng trong chế biến thực phẩm để tăng hương vị và lợi ích sức khỏe mà còn được sử dụng trong sản xuất nước hoa và mỹ phẩm. Một khía cạnh thú vị khác của tinh dầu là tiềm năng của chúng như các chất trị liệu trong liệu pháp mùi hương hoặc thành phần chính của tá dược trong thuốc.
Liệu pháp mùi hương là gì và hoạt động như thế nào?
Liệu pháp mùi hương là nghệ thuật và khoa học sử dụng tinh dầu thực vật để tạo ra và duy trì sức khỏe thể chất, tinh thần, cảm xúc, tâm linh. Liệu pháp mùi hương cũng là phương pháp sử dụng tinh dầu tự nhiên nguyên chất (có mùi thơm) trong các liệu trình chăm sóc sức khỏe và sắc đẹp. Liệu pháp mùi hương dần trở nên toàn diện và dễ chịu.
Ngày nay trong các dịch vụ liệu pháp mùi hương cao cấp, người ta chỉ sử dụng tinh dầu chất lượng cao nhất, và liệu pháp mùi hương này hoạt động không chỉ từ mùi hương mà còn từ việc thoa tinh dầu qua massage, tắm và các sản phẩm chăm sóc da.
Khi được hít vào, các phân tử mùi hương trong tinh dầu đi từ các dây thần kinh khứu giác thẳng lên não và đặc biệt ảnh hưởng đến amygdala, trung tâm cảm xúc của não. Tinh dầu cũng có thể được hấp thụ qua da. Ví dụ, một chuyên viên massage có thể thêm một hoặc hai giọt tinh dầu Wintergreen để giúp thư giãn các cơ bị căng cứng trong quá trình xoa bóp.
Các loại liệu pháp mùi hương
Liệu pháp hương thơm được phân loại cơ bản theo đường đưa vào cơ thể: đường ăn uống hoặc bôi ngoài da. Nó bao gồm các phương pháp khác nhau như massage, hương thơm tâm lý, thẩm mỹ, y tế và kích thích khứu giác.
Các loại tinh dầu thường dùng trong liệu pháp mùi hương
Mỗi loại tinh dầu đều có hương thơm và thành phần hóa học khác nhau. Bạn nên chọn loại tinh dầu mang lại cảm giác dễ chịu nhất cho bản thân. Một số loại tinh dầu phổ biến nhất bao gồm:
Tinh dầu chanh:
Giàu terpenes, D-limonene và Limonene, chiếm khoảng 90% thành phần chính của tinh dầu. Tinh dầu chanh chủ yếu được sử dụng để tăng cường hệ miễn dịch và đẩy nhanh sản xuất bạch cầu, đồng thời chống lại axit và loét thông qua axit citric, giúp tiêu hóa bằng cách tạo thành carbonate và bicarbonate kali và canxi. Một nghiên cứu gần đây trên liệu pháp mùi hương cho thấy tinh dầu cam quýt có tác dụng giảm đau bụng trong giai đoạn đầu chuyển dạ. Nó hiệu quả trong việc kiểm soát buồn nôn và nôn mửa cùng với các đặc tính cải thiện tâm trạng.
Tinh dầu oải hương:
Chứa long não, terpinen-4-ol, linalool, linalyl acetate, betaocimene và 1,8-cineole. Thành phần của nó thay đổi về nồng độ và tác dụng điều trị tùy theo các loài khác nhau. Linalool và linalyl acetate có khả năng hấp thụ tối đa trong quá trình massage, giúp an thần hệ thần kinh trung ương. Linalool có tác dụng an thần và linalyl acetate có tác dụng gây buồn ngủ cao.
Hai tác dụng này có thể là lý do tại sao tinh dầu oải hương được sử dụng cho bệnh nhân lo lắng mất ngủ, cải thiện tinh thần khỏe mạnh, hỗ trợ sự tỉnh táo về tinh thần và giảm thiểu căng thẳng và lo lắng. Tinh dầu oải hương cho thấy đặc tính kháng khuẩn và kháng nấm, chống lại nhiều loài vi khuẩn, đặc biệt là khi kháng sinh không hiệu quả, nhưng cơ chế chính xác vẫn chưa được xác định.
Tinh dầu khuynh diệp:
Chứa Cineole (70% – 85%), Aromadendrene Limonene Terpinene, Cymene, Phellandrene và Pinene. Tinh dầu của nó được sử dụng để điều hòa và kích hoạt các hệ thống khác nhau như hệ thần kinh đối với chứng thần kinh tọa, đau đầu và suy nhược. Hệ thống miễn dịch tăng cường khả năng miễn dịch chống lại bệnh sởi, cúm, cảm lạnh và thủy đậu.
Các vấn đề về đường hô hấp như nhiễm trùng họng, viêm mũi, ho, viêm phế quản, hen suyễn và viêm xoang mũi đã được điều trị bằng tinh dầu của cây này. Hơn nữa, các vấn đề về da như vết thương, vết cắt, bỏng, herpes, chấy, chống côn trùng và vết côn trùng cắn có thể được điều trị bằng nó.
Tinh dầu phong lữ:
Các thành phần hóa học của tinh dầu phong lữ bao gồm Eugenol, Geranic, Citronellol,Geraniol, Linalol (Linalool), Citronellyl Formate, Citral, Myrtenol, Terpineol, Methone và Sabinene. Một trong những loại nước hoa tự nhiên tốt nhất, hoàn chỉnh chính là tinh dầu phong lữ, thường được sử dụng trong xà phòng và chất tẩy rửa vì đặc tính độc đáo của nó không bao giờ bị biến đổi bởi tính kiềm của xà phòng.
Do đó, loại tinh dầu này thường được sử dụng để kiểm soát cảm xúc trong liệu pháp mùi hương. Nó được sử dụng trong viêm da, eczema, da lão hóa và một số bệnh nhiễm nấm, cùng với các vấn đề liên quan đến lo lắng và căng thẳng. Tinh dầu có một số tác dụng kháng khuẩn và là một thành phần quan trọng trong điều trị bệnh lạc nội mạc tử cung.
Tinh dầu này được sử dụng thêm cho các đặc tính an thần, bổ thần kinh, trong nhiễm trùng họng, để điều chỉnh bệnh tiểu đường rối loạn máu và cho các vấn đề liên quan đến thời kỳ mãn kinh.
Tinh dầu tràm trà:
Thành phần chính của tinh dầu tràm trà là Terpinen-4-ol, một terpene dạng alcohol có mùi thơm hơi mốc. Hoạt tính kháng virus là do alpha-sabine với tác dụng kháng khuẩn và kháng nấm. Bản thân cây tràm trà có đặc tính kháng khuẩn, chống viêm, kháng virus, diệt côn trùng và kích thích miễn dịch. Liệu pháp hương thơm sử dụng hỗn hợp của chanh, khuynh diệp xanh, xô thơm Clary, bạch đàn, oải hương, hương thảo, gừng và thông Scotch để điều trị các bệnh khác nhau.
Dầu tràm trà được sử dụng cho mụn rộp, áp xe, mụn nước mụn trứng cá, mụn lạnh, bỏng, vết côn trùng cắn, gàu và da dầu. Ngoài ra, trong điều trị các vấn đề về đường hô hấp, nó còn được dùng cho bệnh lao, ho, viêm phế quản, hen suyễn, viêm mũi và hooping cough (bệnh ho gà). Đối với phụ nữ, nó được sử dụng để điều trị viêm âm đạo, viêm bàng quang và ngứa ngáy. Cảm lạnh, sốt, cúm và thủy đậu cũng là những bệnh lý có thể sử dụng tinh dầu tràm trà.
Tác dụng y học của tinh dầu
Từ xa xưa, tinh dầu đã được công nhận giá trị y học và là những sản phẩm tự nhiên của thực vật rất thú vị và mạnh mẽ. Chúng vẫn đóng vai trò quan trọng cho đến ngày nay. Tinh dầu đã được sử dụng làm nước hoa, hương vị cho thực phẩm và đồ uống, hoặc để chữa bệnh cho cả cơ thể và tâm trí trong hàng nghìn năm.
Tinh dầu như chất chống oxy hóa
Sự cân bằng tế bào của các gốc tự do được duy trì bởi các chất chống oxy hóa khác nhau. Các thành phần flavonoid, terpenoid và phenolic của tinh dầu có tác dụng chống oxy hóa tốt.
Hoạt động chống viêm
Tinh dầu khuynh diệp, hương thảo, oải hương, thông, đinh hương và một dược có khả năng chống viêm tiềm năng. Hoạt động của chúng được trung gian thông qua các cơ chế như ức chế lipoxygenase, ngăn ngừa tổng hợp leukotriene, ức chế enzyme, ức chế cytokine pro-viêm, cũng như ức chế các gen pro-viêm.
Thử nghiệm lâm sàng đã xem xét liệu tinh dầu có thể làm giảm các tình trạng như lo lắng, trầm cảm, buồn nôn, mất ngủ, chán ăn và khô miệng hay không.
Hướng dẫn an toàn về tinh dầu
Nhìn chung, tinh dầu được coi là an toàn khi sử dụng, tuy nhiên, chúng có thể có một số tác dụng phụ và cần được lưu ý.Các tác dụng phụ phổ biến bao gồm kích ứng mắt và da, đặc biệt là các loại tinh dầu giàu polyphenol và aldehyde. Nếu bạn uống một số loại tinh dầu, chúng có thể gây hại cho thận hoặc gan của bạn.
Tác dụng phụ gây độc khác là mẫn cảm khi tiếp xúc do oxy hóa monoterpenes. Mẫn cảm chéo trong vật liệu thực phẩm cũng được báo cáo trong một số trường hợp. Phản ứng dị ứng của tinh dầu đã được báo cáo trong một số nghiên cứu khi thoa lên da và niêm mạc cho liệu pháp hương thơm.
Khi được bảo quản trong thời gian dài, tinh dầu trải qua những thay đổi về thành phần sinh hóa, được báo cáo là ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, ví dụ: sử dụng nhiều lần tinh dầu Lavandula sp. làm to ngực trước tuổi dậy thì. Vì vậy, cần đảm bảo các tuyên bố an toàn của tinh dầu.
Kết luận
Tổng kết lại, tinh dầu đã chứng minh tiềm năng đáng chú ý trong lĩnh vực liệu pháp mùi hương, mang lại nhiều lợi ích trị liệu. Từ việc giảm căng thẳng và lo lắng đến cải thiện giấc ngủ và nâng cao tâm trạng, những chiết xuất tự nhiên này đã được đón nhận vì đặc tính chữa bệnh toàn diện của chúng. Nghiên cứu khoa học, cùng với kiến thức truyền thống, khẳng định hiệu quả và tính linh hoạt của tinh dầu trong việc thúc đẩy sức khỏe tổng thể.
Khi sự quan tâm đến các liệu pháp tự nhiên và bổ sung ngày càng tăng, vai trò của tinh dầu trong liệu pháp mùi hương có khả năng sẽ mở rộng, cung cấp những hiểu biết và giải pháp có giá trị để nâng cao chất lượng cuộc sống.
Đọc thêm: Những xu hướng mới nhất trong ngành Hương liệu 2024
Asia Specialty Ingredients (ASI), một công ty thành viên của Tập đoàn Nguyên liệu Á Châu (AIG), chuyên sản xuất và xuất khẩu các loại tinh dầu và chất thơm tự nhiên. Các sản phẩm của ASI được tinh chế từ những nguyên liệu tự nhiên tốt nhất có nguồn gốc từ những vùng đất đặc hữu của Việt Nam, bao gồm Quế, Húng quế, Hồi, v.v., để đảm bảo chất lượng vượt trội. Phát triển bền vững cùng Asia Specialty Ingredients – ASI!
